Tác giả: Đại Nguyễn

Bạn đã bao giờ để ý khi đun nước, những dòng nước nóng lại nổi lên trên, còn nước lạnh hơn chìm xuống dưới chưa? Hay cảm nhận luồng khí ấm áp từ lò sưởi lan tỏa khắp phòng? Đó không phải là ngẫu nhiên đâu nhé, mà chính là hiện tượng đối lưu đang hoạt động đấy. Đây là một trong những cách truyền nhiệt quan trọng nhất trong chất lỏng và chất khí, đóng vai trò cực kỳ to lớn, từ việc định hình thời tiết trên bầu trời cho đến cách chúng ta nấu ăn hay làm…

Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao quả táo lại rơi xuống đất, hay làm thế nào mà chiếc điện thoại bạn đang cầm lại hoạt động được không? Đó chính là những câu hỏi mà Vật lý học tìm cách giải đáp. Từ những hạt nhỏ bé cấu tạo nên mọi vật chất đến các quy luật khổng lồ chi phối chuyển động của các hành tinh, Vật lý chính là chìa khóa để chúng ta hiểu sâu sắc hơn về vũ trụ bao la này. Như Albert Einstein từng nói, "Điều đẹp đẽ nhất mà chúng ta…

Dòng điện chạy qua mọi thứ xung quanh ta, từ chiếc điện thoại bạn đang cầm đến bóng đèn đang chiếu sáng. Nhưng bạn có để ý rằng, không phải vật liệu nào cũng cho dòng điện đi qua dễ dàng như nhau? Có thứ cho dòng điện "chạy băng băng" như đường cao tốc, lại có thứ cản trở nó như bức tường. Yếu tố quyết định sự khác biệt này chính là điện trở suất. Nó không phải là điện trở của một sợi dây cụ thể, mà là một "đặc tính riêng" của từng loại vật liệu,…

Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao dạ dày của bạn lại ‘khó tính’ đến vậy, cần môi trường cực kỳ axit để tiêu hóa thức ăn, trong khi máu lại phải giữ pH ổn định đến từng chút một? Hay tại sao việc chọn sữa rửa mặt ‘pH cân bằng’ lại quan trọng cho làn da? Tất cả xoay quanh một chỉ số tưởng chừng đơn giản nhưng lại cực kỳ quyền năng: độ pH. Thước đo này không chỉ phân biệt axit và kiềm, mà còn là chìa khóa mở ra vô số bí ẩn trong cuộc…

Có bao giờ bạn thấy tóc mình "nhảy múa" khi lại gần một vật tích điện, hay nghĩ về cách sét tìm đường xuống đất từ bầu trời? Đằng sau những hiện tượng quen thuộc này là một khái niệm vật lý cực kỳ quan trọng: điện trường. Nhà vật lý vĩ đại Michael Faraday từng hình dung nó như những "đường sức" vô hình lan tỏa quanh các điện tích, truyền lực đi khắp không gian. Vậy, bản chất thực sự của điện trường là gì? Làm sao chúng ta đo lường được sức mạnh của nó, hay vẽ…

Thử tưởng tượng một ngày không có điện xem sao? Mọi thứ dường như ngừng lại. Từ chiếc điện thoại bạn đang cầm, bóng đèn trên trần nhà, đến cỗ máy khổng lồ trong nhà máy, tất cả đều cần điện năng. Năng lượng này len lỏi vào mọi ngóc ngách, định hình cuộc sống hiện đại, khiến mọi thứ vận hành trơn tru. Nhưng chính xác thì điện năng là gì? Nó được tạo ra và truyền tải như thế nào? Và làm sao để chúng ta sử dụng nguồn năng lượng quý giá này một cách thông minh…

Tưởng tượng nguyên tử như một vũ trụ thu nhỏ, nơi trung tâm là hạt nhân mang năng lượng dương đầy quyền năng. Chính "trái tim" tích điện này là lực hút vô hình giữ chân các electron quay cuồng xung quanh, tạo nên cấu trúc bền vững của vật chất. Điện tích hạt nhân không chỉ là một con số khô khan, nó còn là "chứng minh thư" đặc biệt, quyết định danh tính và tính cách riêng biệt của từng nguyên tố hóa học, từ Hydro đơn giản đến Uranium phức tạp. Nhưng liệu sức hút này có…

Bạn có bao giờ tự hỏi, những linh kiện tí hon trong chiếc điện thoại thông minh bạn đang cầm, hay động cơ mạnh mẽ của chiếc xe điện đang dần phổ biến, lại phụ thuộc vào một nhóm khoáng sản nghe có vẻ xa lạ: Đất hiếm? Không chỉ là nguyên liệu thô, Đất hiếm đang dần trở thành ‘vàng đen’ của thế kỷ 21, một yếu tố quyết định sức mạnh công nghệ và thậm chí là vị thế địa chính trị của một quốc gia. Từ việc giải mã bản chất của 17 nguyên tố đặc biệt…

Bạn có bao giờ bắt gặp một loại dương xỉ thân gỗ cao lớn, tán lá xòe rộng đầy ấn tượng trong một quán cà phê "xanh" hay góc vườn nhà ai đó chưa? Đó chính là Dương xỉ cổ đại, loài cây mang vẻ ngoài kỳ lạ, như bước ra từ kỷ Jura, đang "làm mưa làm gió" trên thị trường cây cảnh. Không chỉ đơn thuần là một loại cây trang trí, Dương xỉ cổ đại ẩn chứa cả một câu chuyện dài về nguồn gốc hàng triệu năm, những đặc điểm hình thái độc đáo mà không…