Đau răng là nỗi ám ảnh của biết bao người, một khi cơn đau ghé thăm thì ăn không ngon, ngủ không yên. Trong dòng chảy văn hóa dân gian Việt Nam, bên cạnh những bài thuốc lá cây, mẹo vặt truyền miệng, ta vẫn nghe đâu đó câu chuyện về những "thần chú" có thể xua tan cơn đau khó chịu ấy. Chắc hẳn ai đó từng nghe ông bà mình kể về những câu niệm chú kỳ lạ, hay thấy người lớn tuổi thử áp dụng khi đau răng. Nhưng liệu những lời "thần chú" ấy có thật sự mang sức mạnh siêu nhiên, hay chỉ là niềm tin được truyền từ đời này sang đời khác? Và khi khoa học hiện đại đã phát triển vượt bậc, nha khoa có lời giải thích nào cho hiện tượng này, cũng như những giải pháp thực sự hiệu quả để đối phó với cơn đau răng đáng ghét? Hãy cùng tìm hiểu xem sao nhé.
Thần chú đau răng: Chuyện xưa và góc nhìn khoa học
Ui chao, cái răng mà đau thì đúng là ‘chết đi sống lại’ các bác nhỉ? Cái nhức buốt ấy nó hành hạ kinh khủng. Mà ngày xưa, y học chưa phát triển như bây giờ, mỗi lần đau răng là cả một ‘cuộc chiến’. Thế nên, người ta mới tìm đủ mọi cách, từ lá cây, củ quả… cho đến những thứ nghe có vẻ ‘siêu nhiên’ hơn, mà phổ biến nhất là cái gọi là ‘thần chú chữa đau răng’.
Cái ‘thần chú’ này không phải tự nhiên mà có đâu. Nó bắt nguồn từ thời xa lắc xa lơ, khi con người còn tin rằng bệnh tật, đau đớn là do ma quỷ, do ‘âm binh’ quấy phá, hoặc do bị ‘yểm bùa’, ‘ngải hành’. Đau răng cũng không ngoại lệ. Vì thế, để trị cái đau ấy, người ta không chỉ dùng thuốc (các loại cây cỏ) mà còn phải dùng đến ‘sức mạnh tâm linh’, dùng lời nói, dùng ‘thần chú’ để ‘trừ tà’, ‘đuổi ma’, hoặc cầu xin một thế lực siêu nhiên nào đó giúp đỡ.
Những câu ‘thần chú’ này thường được truyền miệng, có khi là những lời khấn vái bí hiểm, có khi chỉ là những câu lẩm nhẩm theo một ‘bài’ nhất định. Đôi khi còn kết hợp với những hành động đi kèm như sờ vào răng, vuốt má, hay thậm chí là nhổ nước bọt. Niềm tin vào ‘thần chú’ mạnh mẽ lắm. Người ta tin rằng chỉ cần niệm đúng bài, đúng lúc, với lòng thành kính là cái đau sẽ dịu đi, thậm chí là hết hẳn.
Vậy thì, cái ‘thần chú’ ấy có thật sự ‘linh nghiệm’ như lời đồn không? Nếu nhìn dưới góc độ khoa học hiện đại, thì câu trả lời thẳng thắn là không thể chữa khỏi tận gốc nguyên nhân gây đau răng. Sâu răng, viêm tủy, áp xe… là những vấn đề vật lý, cần can thiệp y tế chứ không phải do ‘ma ám’ hay ‘yểm bùa’ gì cả.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng trong một số trường hợp, người bệnh cảm thấy đỡ đau hơn sau khi niệm chú hoặc thực hiện các nghi thức liên quan. Đây chính là lúc ‘hiệu ứng placebo’ lên tiếng. Hiểu đơn giản, placebo là khi bộ não của chúng ta ‘tin’ vào một phương pháp điều trị nào đó (dù phương pháp đó không có tác dụng y học trực tiếp) và tự tạo ra phản ứng giúp cơ thể cảm thấy tốt hơn.
Khi bạn đau đớn tột cùng và đặt hết niềm tin vào một ‘thần chú’, sự tập trung vào lời niệm, vào nghi thức, vào niềm hy vọng sẽ giúp phân tán sự chú ý khỏi cơn đau. Tâm lý thoải mái hơn, bớt lo lắng hơn cũng góp phần làm giảm cảm nhận về cường độ đau. Nó giống như một liều ‘thuốc tinh thần’ tạm thời vậy đó. Cơn đau có thể dịu đi lúc đó, nhưng nguyên nhân gây ra nó vẫn còn nguyên và sẽ tái phát, thậm chí nặng hơn nếu không được điều trị đúng cách.
Tóm lại, ‘thần chú chữa đau răng’ là một nét văn hóa dân gian thú vị, thể hiện sự ứng phó của con người trước bệnh tật khi chưa có y học hiện đại. Hiệu quả của nó, nếu có, chủ yếu đến từ sức mạnh của niềm tin và hiệu ứng placebo, giúp xoa dịu tâm lý và giảm cảm nhận đau tạm thời, chứ không phải là phương pháp điều trị y khoa thực sự.
Đau răng bất ngờ: Mẹo hay cứu nguy tại nhà
Cơn đau răng ập đến bất chợt, nhiều khi khiến ta đứng ngồi không yên, chỉ muốn tìm ngay một cách gì đó để xoa dịu trước khi kịp đến gặp nha sĩ. Có lẽ ai trong chúng ta cũng từng nghe qua vài "chiêu" trị đau răng truyền miệng từ ông bà, hàng xóm, kiểu như cắn thử miếng gừng xem sao hay súc miệng nước muối ấm là hết. Nhưng liệu những mẹo dân gian ấy có thực sự hiệu nghiệm, hay chỉ là lời đồn? Bên cạnh đó, y học hiện đại cũng có những giải pháp tạm thời nào giúp bạn vượt qua cơn đau khó chịu này?
Vườn Nhà Có Gì Giúp Răng Đỡ Đau
Khi cơn đau răng ghé thăm bất chợt mà chưa kịp đến nha sĩ, kho tàng mẹo vặt dân gian với những nguyên liệu sẵn có quanh nhà bỗng trở thành cứu cánh tạm thời. Đây là những cách được ông bà ta truyền lại bao đời, tuy không trị dứt điểm gốc rễ nhưng có thể giúp xoa dịu cơn khó chịu ngay lúc đó.
Đầu tiên phải kể đến nước muối ấm. Đây có lẽ là phương pháp phổ biến và dễ làm nhất. Chỉ cần pha một thìa cà phê muối vào một cốc nước ấm, khuấy đều cho tan hết. Dùng nước này súc miệng nhẹ nhàng, đặc biệt chú ý ngậm ở vùng răng bị đau trong khoảng 30 giây rồi nhổ ra. Lặp lại vài lần. Nước muối ấm giúp làm sạch khoang miệng, loại bỏ bớt vi khuẩn và mảng bám li ti có thể gây kích ứng, đồng thời tạo cảm giác dễ chịu hơn.
Tiếp theo là lá bạc hà. Mùi thơm mát của bạc hà không chỉ thư giãn mà còn được dân gian tin rằng có khả năng giảm đau tạm thời. Bạn có thể nhai trực tiếp vài lá bạc hà tươi. Hoặc nếu có tinh dầu bạc hà, hãy pha loãng vài giọt với nước rồi dùng bông gòn thấm, chấm nhẹ vào chỗ răng đau. Cảm giác the mát lan tỏa có thể giúp bạn tạm quên đi cơn đau nhức.
Lá ổi non cũng là một bài thuốc dân gian hay ho. Chọn vài lá ổi non tươi, rửa sạch rồi nhai trực tiếp. Nhai kỹ cho đến khi nước cốt tiết ra và ngấm vào vùng răng đau. Nước cốt từ lá ổi được cho là có tác dụng làm dịu. Một cách khác là đun sôi lá ổi với nước, để nguội bớt rồi dùng nước này súc miệng nhiều lần trong ngày.
Cuối cùng, lá trầu không với tính ấm và khả năng sát khuẩn cũng được dùng để giảm đau răng. Dân gian thường giã nát vài lá trầu không cùng với một chút muối hạt, sau đó hòa vào nước ấm. Dùng nước này để súc miệng kỹ lưỡng. Mặc dù mùi trầu không khá đặc trưng, nhưng nhiều người vẫn tin vào hiệu quả giảm đau tức thì của phương pháp này.
Những mẹo dân gian này chỉ mang tính chất hỗ trợ giảm đau tạm thời trong lúc chờ đợi hoặc chuẩn bị đến gặp nha sĩ. Chúng không thể thay thế việc điều trị chuyên khoa khi nguyên nhân đau răng là do sâu răng, viêm tủy hay các vấn đề răng miệng nghiêm trọng khác.
Khoa học và bấm huyệt xoa dịu cơn đau răng
Khi cơn đau răng ập đến bất ngờ, ngoài những mẹo dân gian quen thuộc, chúng ta vẫn còn những "vũ khí" khác dựa trên cơ sở khoa học hơn hoặc từ y học cổ truyền để tạm thời làm dịu tình hình. Đây có thể là cứu cánh trong lúc bạn chưa kịp đến gặp nha sĩ.
Một trong những cách đơn giản và hiệu quả tức thì là chườm lạnh. Bạn chỉ cần lấy vài viên đá, bọc vào khăn sạch hoặc túi chườm chuyên dụng rồi áp nhẹ lên vùng má bên ngoài chỗ răng đau. Cái lạnh sẽ giúp làm tê tạm thời các dây thần kinh cảm giác đau, đồng thời giảm sưng viêm nếu có. Cảm giác buốt giá ban đầu có thể hơi khó chịu, nhưng sau đó bạn sẽ thấy cơn đau dịu đi đáng kể.
Một phương pháp khác có tính sát khuẩn là súc miệng bằng dung dịch oxy già pha loãng. Oxy già (Hydrogen Peroxide) có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây hại trong khoang miệng, từ đó có thể giúp giảm viêm và đau do nhiễm trùng nhẹ. Tuyệt đối nhớ là phải pha loãng oxy già với nước theo tỷ lệ phù hợp (thường là 1 phần oxy già 3% với 1 phần nước) và chỉ súc miệng rồi nhổ ra, không được nuốt.
Khi cơn đau vượt quá sức chịu đựng, thuốc giảm đau không kê đơn là lựa chọn phổ biến. Các loại như Paracetamol hay Ibuprofen có tác dụng giảm đau và kháng viêm nhanh chóng. Tuy nhiên, hãy luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và liều lượng trên bao bì. Nếu bạn có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc khác, tốt nhất nên hỏi ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ trước khi dùng. Thuốc chỉ là giải pháp tạm thời, không điều trị tận gốc nguyên nhân gây đau.
Bên cạnh y học hiện đại, y học cổ truyền cũng có những bí kíp riêng. Bấm huyệt là một kỹ thuật dựa trên nguyên lý kích thích các điểm nhất định trên cơ thể để điều hòa khí huyết, từ đó giảm đau. Một huyệt đạo thường được nhắc đến khi bị đau răng là huyệt Hợp Cốc, nằm ở chỗ lõm giữa ngón cái và ngón trỏ trên mu bàn tay. Dùng ngón cái của bàn tay kia ấn và day nhẹ vào huyệt này trong vài phút có thể giúp phân tán sự chú ý và làm dịu cơn đau. Đây là phương pháp hỗ trợ, hiệu quả tùy thuộc vào cơ địa mỗi người.
Nhớ rằng, tất cả những biện pháp này chỉ mang tính tạm thời. Chúng giúp bạn dễ chịu hơn trong lúc chờ đợi, nhưng không thể thay thế việc thăm khám và điều trị chuyên nghiệp tại phòng khám nha khoa.
Đau răng Thủ phạm thật sự và nha khoa vào cuộc
Đã thử đủ cách dân gian hay mẹo vặt mà cơn đau răng vẫn cứ hành hạ? Đó là lúc chúng ta cần nhìn thẳng vào vấn đề: đâu là nguyên nhân gốc rễ khiến răng bạn "biểu tình" dữ dội đến vậy? Không ít người chủ quan với những cơn đau ban đầu, cho rằng chỉ là "nhức răng thông thường". Nhưng thực tế, đằng sau đó có thể là những "thủ phạm" nghiêm trọng hơn nhiều, đòi hỏi sự can thiệp chuyên nghiệp. Vậy làm sao để tìm ra đúng "thủ phạm" và giải quyết dứt điểm cơn đau? Đó chính là lúc nha khoa hiện đại "vào cuộc".
Tại sao răng bạn lại đau?
Ơi cái răng, sao mà đau thế? Cơn đau răng khó chịu lắm đúng không? Đằng sau cái nhức nhối ấy không phải là điều gì bí ẩn đâu, mà là những lý do rất "y học" đấy. Giống như một hệ thống cảnh báo, cơn đau răng là tín hiệu cơ thể bạn đang "kêu cứu" vì có vấn đề.
Thủ phạm "quen mặt" nhất chính là sâu răng. Bọn vi khuẩn "tí hon" trong miệng cứ âm thầm "ăn" đường và tạo ra axit, bào mòn dần lớp men răng cứng chắc. Ban đầu chỉ là những lỗ li ti khó thấy, nhưng nếu không được "chặn đứng", chúng sẽ đào sâu vào bên trong, chạm tới phần ngà răng nhạy cảm rồi tiến thẳng vào tủy. Lúc này thì thôi rồi, cơn đau sẽ "ghé thăm" bạn thường xuyên hơn.
Khi sâu răng đã "ăn" quá sâu hoặc răng bị chấn thương mạnh, phần "trái tim" của răng là tủy răng sẽ bị viêm. Tủy chứa đầy dây thần kinh và mạch máu, nên khi bị viêm, nó sưng lên nhưng lại bị "nhốt" trong khoang cứng của răng, gây áp lực và cơn đau dữ dội, dai dẳng. Đau nhức tăng lên khi ăn đồ nóng, lạnh hay thậm chí chỉ là thay đổi tư thế nằm. Đây là lúc răng bạn đang "biểu tình" dữ dội nhất.
Không chỉ bản thân chiếc răng, mà cả phần "nền móng" xung quanh cũng có thể gây đau. Viêm nướu và viêm nha chu do mảng bám và vôi răng tích tụ khiến nướu sưng đỏ, dễ chảy máu, thậm chí tụt lợi làm lộ chân răng nhạy cảm. Cơn đau lúc này có thể không chỉ ở răng mà còn lan tỏa cả vùng hàm, khiến bạn cảm thấy răng lung lay hoặc ê buốt khi ăn nhai.
Khi nhiễm trùng do sâu răng hay viêm nha chu trở nên nghiêm trọng, mủ có thể tích tụ ở chóp răng hoặc trong nướu, tạo thành áp xe răng. Cái này thì đau "thấu trời", thường kèm theo sưng mặt, sốt, và cảm giác đau như có gì đó đang "đập" bên trong. Áp xe là một "quả bom hẹn giờ" cần được xử lý ngay lập tức.
Mấy chiếc răng khôn mọc sau cùng cũng hay "gây chuyện". Do không đủ chỗ hoặc mọc sai hướng, chúng có thể mọc lệch, đâm vào răng bên cạnh, hoặc chỉ nhú lên một phần tạo kẽ hở dễ bị kẹt thức ăn và viêm nhiễm. Cơn đau do răng khôn mọc lệch thì đủ kiểu, từ âm ỉ khó chịu đến đau dữ dội, sưng lợi, thậm chí là khó há miệng.
Đôi khi, cơn đau răng lại đến từ những "tai nạn" bất ngờ. Chấn thương răng do va đập, té ngã, hoặc cắn phải vật cứng có thể làm răng bị nứt, mẻ, hoặc gãy. Dù chỉ là một vết nứt nhỏ xíu không nhìn thấy rõ, nó vẫn có thể khiến răng nhạy cảm và đau nhức khi có kích thích.
Thú vị là, không phải cơn đau nào ở vùng hàm mặt cũng xuất phát từ răng. Một số vấn đề ở các bộ phận lân cận như viêm xoang (gây áp lực lên hàm trên), viêm tai giữa (đau lan xuống hàm), hay rối loạn khớp thái dương hàm cũng có thể "đánh lừa" bạn, khiến bạn nhầm tưởng là đau răng.
Mỗi nguyên nhân gây đau răng đều có đặc điểm riêng và mức độ nguy hiểm khác nhau. Việc hiểu rõ "thủ phạm" nào đang khiến bạn khó chịu là bước đầu tiên để tìm cách giải quyết đúng đắn.
Nha sĩ làm gì khi răng bạn đau
Đau răng quá chịu không nổi, chạy ngay ra nha khoa là quyết định đúng đắn nhất. Bước đầu tiên, bác sĩ sẽ "thăm khám" kỹ lưỡng cái răng đang "biểu tình" của bạn. Họ sẽ hỏi bạn đau thế nào, đau ở đâu, đau từ bao giờ, có yếu tố nào làm tăng hay giảm cơn đau không. Rồi họ sẽ soi, gõ nhẹ vào răng, thử nước nóng nước lạnh xem phản ứng của tủy răng.
Quan trọng nhất là chụp X-quang. Cái phim X-quang này như "mắt thần" giúp bác sĩ nhìn xuyên qua răng, xem sâu răng ăn tới đâu, tủy răng có bị viêm không, chân răng có vấn đề gì không, hay răng khôn đang mọc ngầm quậy phá. Mục đích cuối cùng là tìm ra "thủ phạm" gây đau chính xác là gì.
Sau khi biết rõ nguyên nhân, bác sĩ mới có thể đưa ra "phác đồ" điều trị phù hợp. Mỗi loại đau răng lại có cách xử lý riêng, chứ không phải cái nào cũng giống cái nào đâu nha.
-
Trám răng: Nếu chỉ là sâu răng "nhẹ nhàng" chưa ăn vào tủy, cách đơn giản nhất là trám răng. Bác sĩ sẽ nạo sạch phần răng sâu rồi lấp đầy bằng vật liệu trám chuyên dụng. Giống như vá lại cái lỗ trên tường vậy đó, vừa ngăn vi khuẩn tấn công tiếp, vừa phục hồi hình dáng răng.
-
Điều trị tủy: Còn nếu sâu răng đã "xâm lăng" đến tủy (phần chứa dây thần kinh và mạch máu bên trong), gây viêm tủy đau buốt kinh khủng, thì cần phải điều trị tủy. Quy trình này phức tạp hơn, bác sĩ sẽ lấy hết phần tủy bị viêm hoặc chết ra, làm sạch ống tủy và trám bít lại. Cứu được cái răng là mừng lắm rồi!
-
Nhổ răng: Trường hợp răng bị vỡ quá nặng không thể phục hồi, sâu răng hủy hoại gần hết, hoặc răng khôn mọc lệch gây biến chứng, hay răng lung lay do nha chu nặng… thì "chia tay" là giải pháp cuối cùng. Nhổ răng nghe ghê ghê nhưng đôi khi lại là cách giải thoát cơn đau nhanh nhất và ngăn ngừa rắc rối về sau.
-
Cạo vôi răng: Đau răng đôi khi không phải do bản thân cái răng mà là do nướu bị viêm vì vôi răng bám đầy, gây viêm nướu hoặc viêm nha chu. Lúc này, chỉ cần cạo sạch vôi răng, làm sạch "nền móng" xung quanh răng là cơn đau do viêm nướu sẽ giảm hẳn.
-
Bọc răng sứ: Sau khi điều trị tủy hoặc khi răng bị sứt mẻ lớn, bác sĩ có thể khuyên bọc răng sứ để bảo vệ răng thật bên trong và phục hồi hình dáng, chức năng ăn nhai. Cái "áo giáp" sứ này giúp răng chắc khỏe hơn và trông đẹp hơn nữa.
Tóm lại, khi đau răng dai dẳng, đừng chỉ dựa vào mấy mẹo tạm thời hay "thần chú". Đến nha khoa để được chẩn đoán đúng bệnh và chữa trị tận gốc mới là cách thông minh và hiệu quả nhất để giữ gìn nụ cười khỏe mạnh bạn nhé!
Bí quyết giữ răng khỏe mạnh mỗi ngày
Đừng trông chờ vào những lời "thần chú" hay mẹo vặt khi răng đã đau buốt. Bí quyết thật sự để không phải chịu đựng những cơn đau hành hạ chính là phòng ngừa từ sớm. Chăm sóc răng miệng đúng cách mỗi ngày chẳng khác nào một lá bùa hộ mệnh, giúp bạn tránh xa sâu răng, viêm nướu và bao nhiêu rắc rối khác.
Để có một hàm răng chắc khỏe và nụ cười rạng rỡ, bạn chỉ cần tuân thủ vài nguyên tắc vàng đơn giản thôi. Đây là 5 bí kíp mà nha sĩ nào cũng khuyên bạn nên ghi nhớ nằm lòng.
Đánh răng ít nhất hai lần mỗi ngày, đúng kỹ thuật. Đây là bước cơ bản nhất nhưng lại quan trọng vô cùng. Sáng ngủ dậy và tối trước khi đi ngủ là hai thời điểm vàng để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn tích tụ sau một ngày dài hoặc một đêm ngon giấc. Nhớ là phải chải nhẹ nhàng, đủ thời gian (khoảng 2 phút) và chải khắp các mặt răng, cả mặt trong, mặt ngoài và mặt nhai nữa nhé. Đừng quên chải cả phần tiếp giáp với nướu.
Sử dụng chỉ nha khoa mỗi ngày. Bàn chải đánh răng chỉ làm sạch được khoảng 60% bề mặt răng thôi. Những kẽ răng nhỏ xíu là nơi trú ngụ lý tưởng của thức ăn thừa và vi khuẩn mà bàn chải không thể với tới. Chỉ nha khoa chính là vũ khí lợi hại giúp bạn làm sạch những khu vực khó nhằn này, ngăn ngừa sâu răng và viêm nướu từ gốc. Dùng chỉ nha khoa trước khi đánh răng buổi tối là tốt nhất.
Dùng nước súc miệng phù hợp. Sau khi đánh răng và dùng chỉ nha khoa, súc miệng bằng nước súc miệng có chứa fluoride hoặc các thành phần kháng khuẩn sẽ giúp tiêu diệt nốt số vi khuẩn còn sót lại, làm hơi thở thơm mát và tăng cường men răng. Tuy nhiên, nước súc miệng chỉ là bước hỗ trợ, không thể thay thế việc đánh răng và dùng chỉ nha khoa đâu nhé.
Vệ sinh lưỡi thường xuyên. Lưỡi cũng là nơi tích tụ rất nhiều vi khuẩn gây mùi và có thể lây lan sang răng. Hãy dùng dụng cụ cạo lưỡi hoặc mặt sau của bàn chải (loại có gai mềm) để làm sạch lưỡi mỗi lần đánh răng. Bạn sẽ thấy hơi thở của mình cải thiện đáng kể đấy!
Khám răng định kỳ 6 tháng một lần. Đây là bước mà nhiều người hay bỏ qua nhất. Dù bạn chăm sóc răng miệng kỹ đến đâu, vẫn có những vấn đề tiềm ẩn mà mắt thường không nhìn thấy được, như sâu răng mới chớm, vôi răng tích tụ hay các bệnh về nướu. Nha sĩ sẽ giúp bạn phát hiện sớm các vấn đề này, làm sạch vôi răng chuyên nghiệp và đưa ra lời khuyên phù hợp. Đừng đợi đến khi đau mới đi khám nhé!
Nhìn xem, chỉ với 5 bước đơn giản này, bạn đã tự tạo ra một thần chú cực kỳ hiệu quả để bảo vệ nụ cười và tránh xa những cơn đau răng đáng ghét rồi. Phòng bệnh bao giờ cũng dễ dàng và ít tốn kém hơn chữa bệnh rất nhiều. Hãy biến những thói quen tốt này thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của bạn nhé!
