Tháng 7 âm lịch hàng năm luôn mang đến một không khí rất riêng trong văn hóa người Việt. Cứ đến thời điểm này, y như rằng, người ta lại xôn xao bàn tán về "tháng cô hồn" với bao nhiêu câu chuyện, bao nhiêu điều kiêng kỵ được truyền tai nhau. Từ những người buôn bán lo lắng cho công việc đến những gia đình chuẩn bị mâm cúng thịnh soạn, tất cả đều thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến tháng này. Nhưng liệu chúng ta đã thực sự hiểu rõ về tháng cô hồn 2024 sắp tới? Nó sẽ diễn ra vào thời điểm nào theo lịch dương? Nguồn gốc sâu xa của những quan niệm này là gì, và liệu những phong tục kiêng kỵ có thực sự ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta hay chỉ là những nỗi sợ hãi vô hình?
Tháng cô hồn 2024 Rơi vào tháng mấy Dương lịch
Bạn có đang thắc mắc không biết tháng cô hồn năm 2024 này sẽ "ghé thăm" vào thời điểm nào theo lịch dương quen thuộc của chúng ta không? Đơn giản thôi, tháng cô hồn chính là cách gọi dân gian cho tháng 7 âm lịch – một cột mốc quan trọng trong văn hóa tâm linh người Việt.
Vì lịch âm và lịch dương là hai hệ thống tính toán khác nhau, nên mỗi năm, tháng 7 âm lịch sẽ rơi vào một khoảng thời gian khác nhau trên lịch dương. Điều này khiến nhiều người băn khoăn không biết chính xác khi nào là tháng cô hồn của năm.
Đối với năm 2024, tháng cô hồn sẽ bắt đầu từ ngày 4 tháng 8 năm 2024. Đây chính là ngày mùng 1 của tháng 7 âm lịch. Tháng này sẽ kéo dài trọn vẹn 30 ngày âm lịch và kết thúc vào ngày 2 tháng 9 năm 2024, tương ứng với ngày 30 tháng 7 âm lịch.
Như vậy, nếu bạn đang lên kế hoạch cho các hoạt động trong tháng này hoặc đơn giản chỉ muốn biết để chuẩn bị tâm lý, hãy ghi nhớ mốc thời gian này nhé: từ ngày 4 tháng 8 đến hết ngày 2 tháng 9 dương lịch chính là khoảng thời gian của tháng cô hồn trong năm 2024.
Chuyện xưa về tháng cô hồn
Tháng Bảy âm lịch, trong tâm thức người Việt, không chỉ là tháng của Lễ Vu Lan báo hiếu mà còn gắn liền với một tên gọi đầy bí ẩn: tháng cô hồn. Quan niệm này không phải tự nhiên mà có, nó bắt nguồn từ những câu chuyện xa xưa, thấm đẫm màu sắc tín ngưỡng và nhân văn sâu sắc.
Truyền thuyết phổ biến nhất về tháng cô hồn đến từ Đạo giáo Trung Quốc. Người ta tin rằng, vào ngày Rằm tháng Bảy âm lịch, Địa quan Đại đế, một trong ba vị Tam Quan (Thiên Quan, Địa Quan, Thủy Quan), sẽ mở cửa ngục giới. Đây là dịp để các linh hồn, đặc biệt là những cô hồn, ngạ quỷ không nơi nương tựa, được tạm thoát khỏi cảnh khổ ải, lên dương gian thăm thân hoặc lang thang đó đây. Cả tháng Bảy vì thế được coi là khoảng thời gian "mở cửa", khi ranh giới giữa cõi âm và cõi dương trở nên mờ nhạt hơn bao giờ hết.
Khi du nhập vào Việt Nam, quan niệm này được dung hòa và biến đổi cho phù hợp với tín ngưỡng dân gian bản địa. Thay vì chỉ là dịp "mở cửa ngục", tháng Bảy âm lịch còn mang ý nghĩa Địa quan xá tội. Tức là, đây là thời điểm mà những tội lỗi của các linh hồn có thể được tha thứ hoặc giảm nhẹ. Chính vì thế, việc cúng bái, bố thí cho các cô hồn, ngạ quỷ trong tháng này được xem là hành động tích đức, giúp họ sớm siêu thoát.
Ý nghĩa cốt lõi của tháng cô hồn nằm ở chữ "xá tội vong nhân". "Vong nhân" ở đây là những người đã khuất, đặc biệt là những linh hồn bơ vơ, không có ai thờ cúng, không nơi nương tựa. Việc "xá tội" cho họ thể hiện lòng từ bi, nhân ái của người còn sống. Nó nhắc nhở chúng ta về sự tồn tại của những kiếp sống bất hạnh và khơi gợi tinh thần sẻ chia, giúp đỡ, dù là với những linh hồn đã rời bỏ cõi trần.
Không chỉ dừng lại ở việc thương xót các cô hồn, tháng Bảy âm lịch còn là tháng Vu Lan báo hiếu. Hai lễ này tuy khác nhau về đối tượng (cô hồn và tổ tiên/cha mẹ) nhưng lại cùng chung một tinh thần: lòng nhân ái và sự tưởng nhớ. Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn, hiếu kính với ông bà, cha mẹ, những người đã sinh thành và nuôi dưỡng mình. Còn cúng cô hồn là để thể hiện sự thương cảm, bố thí cho những linh hồn kém may mắn. Cả hai nghi lễ đều phản ánh sâu sắc truyền thống "uống nước nhớ nguồn", lòng trắc ẩn và tình yêu thương con người (và cả những linh hồn) trong văn hóa Việt. Tháng cô hồn, vì thế, không chỉ là tháng của những điều kiêng kỵ hay lo sợ, mà còn là tháng để con người sống chậm lại, hướng về cội nguồn, thực hành lòng từ bi và lan tỏa yêu thương.
Những nét văn hóa đặc sắc tháng cô hồn
Tháng Bảy âm lịch về, không khí tâm linh dường như đậm đặc hơn bao giờ hết. Đây không chỉ là tháng xá tội vong nhân mà còn là dịp để người Việt thể hiện lòng nhân ái, sự tưởng nhớ và kết nối với thế giới vô hình qua hàng loạt phong tục, nghi lễ đặc trưng. Mỗi hoạt động đều mang một ý nghĩa sâu sắc, góp phần làm nên bức tranh văn hóa tâm linh độc đáo của dân tộc.
Một trong những nghi lễ quen thuộc nhất chính là cúng cô hồn, hay còn gọi là thí thực. Đây là hành động chia sẻ, bố thí đồ ăn thức uống cho những linh hồn không nơi nương tựa, không có người thờ cúng. Mâm cúng thường được đặt ngoài trời hoặc trước cửa nhà, với đủ loại lễ vật bình dị như cháo hoa, bỏng ngô, khoai lang, sắn luộc, mía, cùng vàng mã và tiền thật rải rác. Mục đích là để xoa dịu những linh hồn đói khát, giúp họ siêu thoát, đồng thời thể hiện lòng từ bi, tránh để họ quấy nhiễu cuộc sống trần gian. Cảnh tượng mọi người tranh nhau giật đồ cúng sau khi cúng xong, dù có vẻ ồn ào, lại mang ý nghĩa tượng trưng cho việc chia sẻ lộc của cô hồn, một nét văn hóa dân gian thú vị.
Dòng nước cũng là nơi gửi gắm những ước nguyện và sự dẫn đường cho linh hồn. Thả đèn hoa đăng trên sông, hồ là một nghi thức đẹp và đầy ý nghĩa. Những chiếc đèn nhỏ lung linh trôi theo dòng nước như những con thuyền chở ánh sáng, dẫn lối cho các vong linh tìm về cõi bình an. Nghi lễ này không chỉ mang tính tâm linh mà còn tạo nên một khung cảnh huyền ảo, thiêng liêng, nhắc nhở về sự luân hồi và mong muốn một cuộc sống an lạc cho cả người sống lẫn người đã khuất.
Lòng từ bi không chỉ dành cho con người mà còn mở rộng sang cả muôn loài. Phóng sinh là một hành động tích đức phổ biến trong tháng cô hồn. Người ta thường mua chim, cá hoặc các loài vật khác đang bị giam cầm để thả về với tự nhiên. Việc làm này xuất phát từ quan niệm cứu một mạng hơn xây bảy tòa tháp, tin rằng phóng sinh sẽ tích lũy công đức, giải trừ nghiệp chướng, mang lại may mắn và bình an cho bản thân và gia đình.
Dù tháng Bảy âm lịch được coi là tháng của cô hồn, nhưng việc thăm mộ tổ tiên vẫn là một nét đẹp truyền thống không thể bỏ qua. Nhiều gia đình chọn thời điểm này, hoặc trước đó một chút, để ra nghĩa trang thăm viếng, dọn dẹp mồ mả, thắp hương tưởng nhớ ông bà, cha mẹ. Đây là cách thể hiện lòng hiếu thảo, sự biết ơn và duy trì mối liên kết bền chặt giữa thế hệ hiện tại với những người đã khuất.
Cuối cùng, và có lẽ là quan trọng nhất, là việc làm việc thiện. Tháng cô hồn là lời nhắc nhở mỗi người sống chậm lại, nhìn nhận và sẻ chia với những mảnh đời khó khăn. Quyên góp tiền bạc, giúp đỡ người nghèo, tham gia các hoạt động tình nguyện… tất cả đều là những hành động đẹp, thể hiện tinh thần "lá lành đùm lá rách" và lòng nhân ái của người Việt. Việc làm thiện không chỉ mang lại phước báu mà còn gieo mầm yêu thương, lan tỏa năng lượng tích cực trong cộng đồng, khiến tháng Bảy âm lịch trở nên ý nghĩa và nhân văn hơn rất nhiều.
Tháng cô hồn Chuyện kiêng cữ và cái nhìn khác
Cứ đến tháng 7 âm lịch, y như rằng câu chuyện kiêng cữ lại râm ran khắp nơi. Nào là "tháng cô hồn xui lắm", "cẩn thận đi đêm", hay "đừng có nhặt tiền rơi ngoài đường nhé!". Ông bà ta vẫn thường dặn dò con cháu đủ điều để tránh "vận xui". Nhưng liệu những lời truyền miệng ấy có hoàn toàn đúng? Và đằng sau những kiêng kỵ ấy, còn có góc nhìn nào khác sâu sắc hơn không?
Cẩn trọng tháng cô hồn Những điều kiêng kỵ
Tháng Bảy âm lịch về, bên cạnh những nghi lễ tưởng nhớ, báo hiếu, người dân ta còn truyền tai nhau nhiều điều kiêng kỵ để tránh gặp phải chuyện không hay. Những quan niệm này đã ăn sâu vào tiềm thức, trở thành một phần của văn hóa dân gian.
Một trong những điều được nhắc nhở nhiều nhất là hạn chế đi lại vào ban đêm, đặc biệt là ở những nơi vắng vẻ, âm u. Người xưa tin rằng, đây là thời điểm ranh giới giữa dương gian và âm giới trở nên mờ nhạt, việc đi đêm dễ chạm trán với những "vong hồn" đang lang thang.
Rồi chuyện tiền bạc rơi vãi trên đường, tuyệt đối không được nhặt. Dân gian cho rằng, đó có thể là tiền cúng bái, tiền mua đường của cõi âm, hoặc tệ hơn là "tiền bẫy" của các linh hồn quấy phá. Nhặt lấy chẳng khác nào rước họa vào thân.
Tháng cô hồn cũng được xem là thời điểm không mấy thuận lợi để thực hiện những việc trọng đại như cưới hỏi, xây nhà, hay khai trương cửa hàng. Mọi người thường có xu hướng trì hoãn sang tháng khác với hy vọng mọi sự sẽ suôn sẻ, hanh thông hơn. Quan niệm này xuất phát từ tâm lý e ngại sự xui xẻo, bất ổn có thể ảnh hưởng đến khởi đầu mới.
Cuối cùng, việc đốt vàng mã cũng cần hết sức lưu ý. Đây là phong tục thể hiện lòng thành, gửi gắm vật phẩm cho người cõi âm. Tuy nhiên, cần đốt ở những nơi quy định, sạch sẽ, tránh đốt bừa bãi gây ô nhiễm hoặc làm kinh động đến các linh hồn khác, thậm chí có thể gây hỏa hoạn nguy hiểm.
Tháng Bảy Âm Lịch Mùa Của Lòng Từ Bi
Nhiều người cứ nghe đến tháng Bảy âm lịch là lại rùng mình, lo sợ đủ thứ xui xẻo, từ chuyện đi đêm gặp điều không hay đến việc kiêng kỵ làm ăn lớn. Quan niệm dân gian về "tháng cô hồn" đã ăn sâu vào tiềm thức, khiến không ít người cảm thấy bất an. Thế nhưng, dưới lăng kính của Phật giáo, câu chuyện về tháng Bảy âm lịch lại hoàn toàn khác, mang một ý nghĩa sâu sắc và tích cực hơn rất nhiều.
Trong đạo Phật, không có khái niệm "tháng xui" hay "tháng may" cố định cho tất cả mọi người. Mọi sự việc xảy ra trong cuộc đời, dù là may mắn hay bất trắc, đều bắt nguồn từ chính những hành động, lời nói và suy nghĩ của chúng ta trong quá khứ và hiện tại – đó chính là luật Nhân Quả. Gieo nhân nào thì gặt quả ấy, không phụ thuộc vào việc đó là tháng Một hay tháng Bảy âm lịch. Cái gì đến với mình đều là do nghiệp lực của mình tạo ra.
Thậm chí, tháng Bảy âm lịch còn được xem là "mùa xuân của Phật giáo". Đây là thời điểm đặc biệt để nhắc nhở mỗi người về lòng hiếu thảo, về sự sẻ chia, về việc làm phước báu. Thay vì né tránh hay lo sợ những điều tiêu cực, đây là cơ hội tuyệt vời để chúng ta nhìn lại bản thân, tu tập và tích lũy công đức. Việc cúng dường, phóng sinh, làm từ thiện, hay đơn giản chỉ là giữ tâm thanh tịnh, nói lời ái ngữ, hành động giúp ích cho người khác… đều là những cách gieo nhân tốt lành, tạo ra quả ngọt cho chính mình.
May mắn hay bình an không nằm ở việc kiêng kỵ máy móc theo ngày tháng, mà nằm ở chính cái tâm của mình. Một người có tâm thiện, luôn hành động tích cực, biết yêu thương và giúp đỡ mọi người xung quanh thì dù ở tháng nào cũng sẽ gặp được những điều tốt đẹp, hoặc ít nhất là có đủ sức mạnh nội tâm để vượt qua khó khăn. Ngược lại, nếu trong lòng luôn chứa đầy lo sợ, nghi ngờ, làm những việc sai trái thì dù có kiêng kỵ đến đâu cũng khó tránh khỏi những điều không hay.
Việc cứ mãi lo sợ, giữ trong lòng những suy nghĩ tiêu cực đôi khi lại chính là rào cản lớn nhất, tự mình tạo ra áp lực và thu hút năng lượng không tốt. Thay vì run rẩy trước những điều chưa xảy ra hay những quan niệm chưa được kiểm chứng, hãy dùng năng lượng đó để làm những điều tốt đẹp, vun bồi lòng từ bi và trí tuệ. Tháng Bảy âm lịch, nhìn từ góc độ Phật giáo, là tháng để gieo thêm những hạt mầm thiện lành, tưới tẩm lòng từ bi, chứ không phải tháng để trốn tránh hay sợ hãi. Chính những hành động xuất phát từ tâm thiện mới là "lá bùa" hộ mệnh vững chắc nhất.
