Tác giả: Đại Nguyễn

Imagine trying to tell the difference between a tiny speck of gold and a tiny speck of iron. Cả hai đều là kim loại, đều lấp lánh, nhưng chúng lại khác nhau hoàn toàn về tính chất. Điều gì tạo nên sự khác biệt cốt lõi đó? Hóa học hiện đại cho chúng ta biết rằng mọi vật chất quanh ta, từ không khí ta hít thở đến chiếc điện thoại ta cầm, đều được tạo nên từ những "viên gạch" cơ bản gọi là nguyên tố. Và mỗi nguyên tố lại có một "mã định danh" riêng, một con…

Từ chiếc điện thoại bạn đang cầm trên tay đến bóng đèn đang chiếu sáng căn phòng, năng lượng điện hiện diện khắp nơi và đóng vai trò không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi, điều gì đã tạo ra và duy trì dòng điện ấy chảy liên tục trong mạch? Đó chính là "suất điện động" – một khái niệm vật lý cốt lõi, được ví như "động cơ" thầm lặng đẩy các hạt mang điện chuyển động, sinh công để cung cấp năng lượng cho mọi thiết bị hoạt động.…

Tưởng tượng một bức tường nước khổng lồ, không phải là con sóng biển thông thường bạn vẫn thấy, mà là thứ gì đó có sức mạnh hủy diệt khủng khiếp, ập vào bờ chỉ trong chớp mắt. Đó chính là sóng thần. Nhớ lại thảm kịch sóng thần Ấn Độ Dương năm 2004, chỉ trong vài giờ, hàng trăm nghìn sinh mạng đã bị cuốn trôi, minh chứng cho sự tàn khốc không thể lường trước của hiện tượng này. Nhưng làm sao để một con sóng lại có thể trở nên đáng sợ đến vậy? Nguyên nhân sâu…

Tưởng tượng nguyên tử như một ngôi nhà siêu nhỏ, và hạt nhân chính là "trái tim" của ngôi nhà ấy. Bên trong "trái tim" bé xíu này chứa đựng những "cư dân" quyết định phần lớn "cân nặng" của ngôi nhà. Một trong những chỉ số quan trọng nhất để "đo đếm" cái "trái tim" này chính là Số khối. Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao cùng là nguyên tố Oxy lại có lúc nặng 16, lúc 17, lúc 18 đơn vị chưa? Bí mật nằm ở số khối đấy! Khám phá số khối không chỉ giúp…

Nhắc đến thủy ngân, nhiều người nghĩ ngay đến chiếc nhiệt kế cũ hay đèn huỳnh quang. Kim loại lỏng lấp lánh này trông có vẻ vô hại, nhưng ẩn chứa hiểm họa khôn lường. Thủy ngân len lỏi vào môi trường, tích tụ trong chuỗi thức ăn, và âm thầm đầu độc cơ thể chúng ta. Nhìn lại thảm kịch Minamata ở Nhật Bản, ta mới thấy hết sự tàn khốc khi thủy ngân phơi nhiễm trên diện rộng. Giữa cuộc sống hiện đại, khi nào thì chúng ta có nguy cơ? Làm sao để biết mình có đang…

Mỗi ngày, bạn có thấy bờ biển thay đổi không? Lúc thì nước dâng cao gần chạm mép đường, lúc lại rút xa tít tắp, để lộ cả những bãi cát, bãi đá mà bình thường chẳng thấy đâu. Đó chính là thủy triều – hơi thở nhịp nhàng, không ngừng nghỉ của đại dương bao la. Không chỉ đơn thuần là nước lên xuống, thủy triều là màn trình diễn ngoạn mục của vũ trụ, nơi lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời "kéo" những khối nước khổng lồ trên hành tinh chúng ta. Từ những con…

Mỗi lần bạn nhấn nút điều khiển từ xa để bật TV, hay cảm nhận hơi ấm lan tỏa từ bếp lửa, bạn đang tương tác với một thứ vô hình nhưng cực kỳ mạnh mẽ: tia hồng ngoại. Dù mắt thường không thể nhìn thấy, loại bức xạ điện từ này lại hiện diện khắp nơi, từ những vật thể nóng bỏng nhất đến chính cơ thể chúng ta. Vậy, bản chất thật sự của tia hồng ngoại là gì? Nó được sinh ra từ đâu và tại sao lại có thể làm được nhiều việc đến thế, từ…

Thế giới quanh ta ngập tràn sắc xanh kỳ diệu, từ thảm cỏ dưới chân đến những tán cây cổ thụ vươn mình chạm mây. Chúng ta nhìn thấy chúng mỗi ngày, hít thở bầu không khí trong lành mà chúng tạo ra, thưởng thức những loại quả ngọt lành từ chúng. Nhưng bạn có bao giờ dừng lại và tự hỏi, chính xác thì ‘thực vật’ là gì không? Không chỉ là cảnh vật tô điểm cho cuộc sống, những sinh vật tự dưỡng này ẩn chứa vô vàn bí mật về cách chúng tồn tại, tiến hóa và…

Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao một viên bi đặt trên đỉnh dốc lại có khả năng lăn xuống, hay một sợi dây chun bị kéo căng lại có thể bắn vật đi xa? Đó chính là lúc chúng ta đang chứng kiến "năng lượng tiềm ẩn" hoạt động. Trong thế giới vật lý, dạng năng lượng đặc biệt này được gọi là thế năng – một khái niệm cực kỳ quan trọng, quyết định khả năng sinh công của vật chỉ dựa vào vị trí hoặc trạng thái của nó. Khác với động năng gắn liền với…